ارزیابی پایداری عملکرد دانه و گزینش دو مرحله‌ای ژنوتیپ‌های متحمل به تنش خشکی جو

در این آزمایش20 لاین پیشرفته جو و دو رقم شاهد (سرارود 1 و جو محلی) در سه شرایط دیم، یک بار آبیاری (در زمان کاشت) و دو بار آبیاری (در زمان کاشت و در اوایل گلدهی) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه سرارود کرمانشاه به مدت سه سال زراعی (84-1381) ارزیابی شدند. بررسی ژنوتیپ ها از لحاظ واکنش به تنش خشکی با استفاده از میانگین عملکرد در شرایط دیم و دو بار آبیاری و محاسبه شاخص‌های حساسیت/تحمل به تنش خشکی صورت گرفت. واکنش ژنوتیپ‌ها به تنش بر اساس رتبه دهی به ژنوتیپ‌ها برای دو دسته شاخص های تحمل تنش و شاخص‌های حساسیت به تنش (که در آن مجموع رتبه هر ژنوتیپ برای تمام شاخص‌ها محاسبه شد) صورت گرفت. ژنوتیپ‌هایی که بیشترین مقدار شاخص تحمل به تنش را داشتند، در مرحله اول مشخص و سپس آنهایی که دارای کمترین رتبه حساسیت به تنش خشکی بودند، گزینش شدند. با استفاده از داده های سه نوع آزمایش، ارزیابی پایداری ژنوتیپ ها به روش ابرهارت و راسل صورت گرفت. با در نظر گرفتن میزان عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش، پایداری نسبی عملکرد و معیارهای ارزیابی تحمل به تنش، به ترتیب ژنوتیپ شماره 11 (Lignee 131/3/4679/105//YEA168.4-1) با عملکرد بالا در هر دو شرایط دیم و آبی، ژنوتیپ شماره 2 (Roho//Alger/Ceres 362-1-1/3/Alpha/Durra ) با عملکرد بالا در هر دو شرایط تنش و بدون تنش، حساسیت کم به تنش خشکی، ژنوتیپ شماره 9 (4679/105//Yea168.4/3/Lignee 131/Arabi Abiad ) با عملکرد بالا در شرایط آبیاری تکمیلی، تحمل به تنش بالا، حساسیت به تنش متوسط، و ژنوتیپ های شماره 12 (Lignee 131/3/4679/105//YEA168.4-2)، 13 (CWB117-77-9-7/3/Roho//Alger/Ceres 362-1-1) ، 21 (شاهد محلی) و 22 (شاهد سرارود-1) با عملکرد بالا در شرایط آبیاری تکمیلی شناسائی و برای شرایط مشابه آزمایش حاضر قابل توصیه می باشند.